Witaj, nieznajomy!

Wygląda na to, że jesteś tutaj nowy. Jeśli chcesz wziąć udział, należy kliknąć jeden z tych przycisków!

Poprawna polszczyzna

Żadna ze mnie ekspertka. Nie mam żadnych magistrów z polonistyki.
Więc w tym wątku będę prosiła o wyjaśnienie niektórych dla mnie dziwnych przypadków.

Komentarze złośliwe i przemądrzałe proszę nie zaśmiecać wątku.
Podziękowali 2AgaMaria Gosia5

Komentarz

  • Chętnie poczytam, a może się i pomądrzę, bo, choć przygotowania jakiegoś szczególnego naukowego nie mam w tym zakresie, to zagadnienie zawsze bardzo mnie interesowało.
    Podziękowali 1AgaMaria
  • Dziś wyczytałam na wikipedii:
    Imie nazwisko (Dorota Wiśniewska niech będzie) : " - radziecka lotnik-nawigator."

    Dlaczego nie  -> radziecki lotnik-nawigator?

    Dalej przeczytałam : (powiedzmy) Natasza Kowalska - białoruska lekarz i polityk.

    Dlaczego nie -> białoruski lekarz lub białoruska lekarka.

    Istnieje jakaś reguła?
  • Przymiotniki określające narodowść odmieniają się przez rodzaje, dlatego "radziecka" i "białoruska" w opisie kobiet są jak najbardziej uzasadnione i jedyne poprawne. Z rzeczownikami i ich formami żeńskimi już sprawa nie jest taka oczywista. Teraz od pewnego czasu panuje moda na wprowadzanie form żeńskich nawet, gdy to brzmi trochę dziwnie - np. psychlożka, pedagożka - dziwi mnie więc, że wikipedia nie użyła form lotniczka, a tym bardziej lekarka (która jest już dość ugruntowana).
    Pewien problem z żeńskimi formami nazw zawodów wiąże się z tym, że często te słowa mają już  przypisane inne znaczenia - np. pilot (wiadomo, że to mężczyzna pilotujący samolot) i pilotka (czapka); marynarz (zawód) i marynarka (część garderoby); pielgrzym (pątnik) i pielgrzymka (zorganizowana wyprawa pątnicza) itp.
  • Przymiotnik w tym przypadku nie powinien sie odmienić według rzeczownika lotnik?
  • Nie. Przymiotnik jest w rodzaju żeńskim, bo opisuje kobietę. Ten rzeczownik w rodzaju męskim też opisuje kobietę ale on jest użyty tak trochę wyjątkowo - męski rzeczownik, bo nie ma żeńskiego odpowiednika, albo jest on jakoś kulawy (jak pisałam wyżej). Można uznać, że pewne rzeczowniki rodzaju męskiego służą zarówno do opisania mężczyzny, jak i kobiety - np. tytuły naukowe - inżynier, magister, doktor, profesor. I tak np. Ewa Kowalska - słynna profesor chemii i Jan Kowalski słynny profesor chemii. "Ewa Kowalska słynny profesor", by wskazywało na to, że Ewa Kowalska jest mężczyzną.
    Coraz częściej powstają i wchodzą do użycia rzeczowniki żeńskie pochodne od tych męskich, bo różne zawody się feminizują - od lat już funkcjonują nauczycielka, sekretarka, czy lekarka, a w ostatnim czasie forsowane są także inne. Te nowe czasem rażą (jak wspomniana psycholożka - brrr), ale pewne środowiska bardzo za nimi optują.
    Podziękowali 2OlaOdPawla Isako
  • Profesorka, doktorka i inżynierka. Drażnią mnie i obecnie jest tak, że jeśli na plakacie zapowiadają "doktorkę", to na bum cyk cyk jest doktorką od dyskursu feministycznego.
  • Pewnie ostatnia forma pozwala pozbyć się dylematu. Taki trochę kompromis.
  • Te doktorki dyrektorki dyskusja trwa
  • Isako powiedział(a):
    Przymiotnik w tym przypadku nie powinien sie odmienić według rzeczownika lotnik?

    Ależ odmienia się. Po prostu lotnik może występować w rodzaju męskim (dzielny lotnik) i żeńskim (dzielna lotnik) bez zmiany formalnej samego rzeczownika. Rodzaj rozpoznajemy właśnie po przymiotniku. Natomiast rzeczownik rodzaju żeńskiego w liczbie pojedynczej odmienia się inaczej niż męskiego: rozmawiałem z dzielnym lotnikiem (r.m.), rozmawiałem z dzielną lotnik (r.ż.) etc.
    Podziękowali 3Katarzyna Isako OlaOdPawla
  • @manna użyłabym: Logopeda Iksińska powiedziała albo Pani Logopeda Iksińska powiedziała
  • Jakie jest zdrobnienie od locha :p
  • manna powiedział(a):
    Ja mam zwykle wątpliwości, jak poprawnie powiedzieć, że kobieta, która jest logopedą czy pediatrą, coś mi powiedziała.
    Logopeda powiedziała?
    Logopeda powiedział? (sugeruje, że to mężczyzna)
    Pani logopeda powiedziała?
    Intuicyjnie "logopeda powiedziała" albo "pani logopeda powiedziała". A najbezpieczniej: "logopeda mówi".
  • Loszka.
    A od loża zapewne lożka.
  • edytowano wrzesień 2016
    Idąc tokiem rozumowania feministek ( tylko w drugą stronę): logopeda powiedziała, logoped powiedział ;-))
  • edytowano wrzesień 2016
    To trzeba by wszystkie męskie z końcówkà -a uznać za żeńskie, a tymczasem od niektórych już się formy żeńskie przyjęły - np. poeta - poetka, lekkoatleta - lekkoatletka, idiota - idiotka. I co z tym poradzić? ;)
  • Katarzyna powiedział(a):
    Nie. Przymiotnik jest w rodzaju żeńskim, bo opisuje kobietę. Ten rzeczownik w rodzaju męskim też opisuje kobietę ale on jest użyty tak trochę wyjątkowo - męski rzeczownik, bo nie ma żeńskiego odpowiednika, albo jest on jakoś kulawy (jak pisałam wyżej). Można uznać, że pewne rzeczowniki rodzaju męskiego służą zarówno do opisania mężczyzny, jak i kobiety - np. tytuły naukowe - inżynier, magister, doktor, profesor. I tak np. Ewa Kowalska - słynna profesor chemii i Jan Kowalski słynny profesor chemii. "Ewa Kowalska słynny profesor", by wskazywało na to, że Ewa Kowalska jest mężczyzną.

    Po fr jest całkiem inaczej: ważny jest rzeczownik. Przymiotnik się dostosuje. Nawet jeżeli jest jest rodzaj męski a opisuje kobietę.
    -> Nathalie Sarraute est un bon écrivain.

  • Widać, co kraj, to obyczaj ;)
  • Czy ktoś wie może, czy poprawnie jest zostawiać na końcu zdania spójnik, np. "sprzedaż z rabatem lub bez", czy też trzeba dodać zaimek bądź rzeczownik (sprzedaż z rabatem lub bez niego / bez rabatu). Nigdzie nie mogę znaleźć, może @AgaMaria, @Dorotak? Merci!
  • O, a jaki język tłumaczysz?
  • edytowano październik 2020
    Wiem, że problem ma już 4 lata, ale zainteresował mnie. Jesteście pewni, że się mówi dzielna lotnik? Ja jestem teraz w szkole podstawowej ;) i z dziećmi uczymy się, że przymiotnik przyjmuje formę rzeczownika, który określa. A więc lotnik jest rodzaju męskiego i powinno być dzielny lotnik. Dlatego, aby podkreślić, że tym lotnikiem jest kobieta, dodajemy słowo pani lub kobieta i wówczas przymiotnik dostosowuje się do pani/kobiety i przyjmuje żeńską formę. Uważam, że w dobie feminizacji wielu profecji powinny powstawać odpowiednie formy żeńskie. Psycholożka Was razi? Kwestia przyzwyczajenia. Nauczycielka już nikomu nie przeszkadza, na lekarkę jeszcze się troszkę zżymają. Zobaczycie, dla naszych dzieci taka psycholożka czy doktorka to będzie chleb powszedni. Jeszcze tylko specjaliści od języka powinni zdecydować, co zrobić z kierownicą czy marynarką. Język się rozwija, ja nie widzę w tym niczego złego. A może po 4 latach i Wy nie widzicie w tym przesady?
  • Dzielna pilotka.
  • Dla mnie pilotka to czapka a nie osoba, stety czy niestety.
  • @Gosia5, ze strony Rady Języka Polskiego:

    Rzeczowniki te – zwane dwurodzajowymi – są zwykle określeniami takich zawodów i funkcji, które przez długi czas „zarezerwowane były” dla mężczyzn, np. premier, minister, prezydent, architekt. A zatem zarówno o mężczyźnie, jak i o kobiecie powiemy premier, lecz o mężczyźnie Ten nowy premier przyjechał, a o kobiecie Ta nowa premier przyjechała. Język tworzy nazwy wtedy, gdy są one potrzebne. Jeżeli kobiety nie wykonują jakiegoś zawodu, to na ogół nie istnieją jego żeńskie nazwy. Nie ma więc żeńskich form słów górnik, piłkarz czy hokeista, choć od strony formalnej nic nie stoi na przeszkodzie, by je utworzyć (górnik – górniczka, jak np. prawnik – prawniczkapiłkarz – piłkarka, jak np. lekarz – lekarkahokeista – hokeistka, jak np. dentysta – dentystka). Co ciekawe, „zapomnieliśmy” utworzyć żeńskie odpowiedniki określeń nawet takich zawodów czy funkcji, które są często wykonywane czy piastowane przez kobiety – nie da się powiedzieć w rodzaju żeńskim o kierowcy czy dyplomacie. Od męskich słów kierowca, dyplomata nie tworzy się form żeńskich (słowo kierowczyni w ogóle nie istnieje, a dyplomatka oznacza teczkę), wyrazy te nie występują także jako tzw. rzeczowniki dwurodzajowe – nie można ich połączyć z określeniami w rodzaju żeńskim (tak jak można to zrobić np. ze słowem premier). Można jedynie użyć męskich form (kierowca, dyplomata) wraz z innymi słowami, które wskazują na to, że mowa o kobiecie, np. Dobry kierowca, pani Anna, nie zapłacił mandatu, Rozmawiałem z wytrawnym dyplomatą, Ewą Nowak. Skoro więc takie określenia jak kierowca czy dyplomata nie doczekały się jeszcze swoich żeńskich odpowiedników, to tym bardziej nie ma formy żeńskiej marynarz – zapewne dlatego, że oznacza ono człowieka wykonującego „męski” zawód. Gdyby zajęcie to stało się bardzo popularne wśród kobiet, to być może utworzylibyśmy jakieś określenie kobiety marynarza. Byłby z tym jednak pewien kłopot, ponieważ wyraz, który wydawałby się najbardziej naturalną nazwą kobiety marynarza – marynarka – już istnieje w zupełnie innych znaczeniach […]. Najbardziej prawdopodobne jest więc, że – o ile zajdzie taka potrzeba – w odniesieniu do kobiety marynarza będziemy używać rzeczownika męskiego, poprzedzonego słowem kobieta – tak jak dzieje się to np. ze słowem kierowca.
    Podziękowali 1Gosia5
  • Pofantazjujmy... a moze księgolożka? B) Niezłe :)  
  • Księgowczyni
  • Księżniczka
Aby napisać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować.