Witaj, nieznajomy!
Wygląda na to, że jesteś tutaj nowy. Jeśli chcesz wziąć udział, należy kliknąć jeden z tych przycisków!
Czwarte przykazanie Dekalogu (cykl POGŁĘBIAĂ?â? WIARĘ z subskrypcji OD)
:: Temat 33. Czwarte przykazanie Dekalogu ::
Czwarte przykazanie zwraca się wprost do dzieci i mówi o ich relacjach z
rodzicami. Jednak odnosi się ono również do innych relacji pokrewieństwa,
a także relacji szkolnych, pracowniczych, i tak dalej.
1. Różnica między trzema pierwszymi przykazaniami Dekalogu a siedmioma
pozostałymi
Trzy pierwsze przykazania uczą miłości do Boga â?? Najwyższego Dobra i
Ostatecznego Celu osoby stworzonej i wszystkich stworzeń wszechświata â??
nieskończenie godnego bycia miłowanym w samym Sobie. Siedem pozostałych
przykazań ma na celu dobro bliźniego (i dobro osobiste), który powinien
być miłowany przez wzgląd na miłość Boga, będącego jego Stwórcą.
W Nowym Testamencie najwyższe przykazanie miłowania Boga i drugie â??
podobne do pierwszego â?? przykazanie miłowania bliźniego przez wzgląd na
Boga zawierają w sobie wszystkie przykazania Dekalogu (por. Mt 22, 36-40;
Katechizm, 2196).
2. Znaczenie i zasięg czwartego przykazania
Czwarte przykazanie zwraca się wprost do dzieci i mówi o ich relacjach z
rodzicami. Odnosi się ono również do relacji pokrewieństwa z pozostałymi
członkami rodziny. Na koniec rozciąga się na obowiązki uczniów w stosunku
do nauczycieli, podwładnych w stosunku do przełożonych, obywateli w
stosunku do ojczyzny, i tak dalej. Przykazanie to obejmuje i zawiera
również obowiązki rodziców i wszystkich, którzy sprawują władzę nad innymi
(por. Katechizm, 2199).
a) Rodzina. Czwarte przykazanie odnosi się w pierwszym rzędzie do relacji
między rodzicami a dziećmi w łonie rodziny. "Stwarzając mężczyznę i
kobietę, Bóg ustanowił ludzką rodzinę i nadał jej podstawową strukturę"
(Katechizm, 2203). "Mężczyzna i kobieta połączeni małżeństwem tworzą ze
swoimi dziećmi rodzinę" (Katechizm, 2202). "Rodzina chrześcijańska jest
komunią osób, znakiem i obrazem komunii Ojca i Syna w Duchu Świętym"
(Katechizm, 2205).
b) Rodzina i społeczeństwo. "Rodzina jest podstawową komórką życia
społecznego. Jest naturalną społecznością, w której mężczyzna i kobieta są
wezwani do daru z siebie w miłości i do przekazywania życia. Autorytet,
stałość i życie w związkach rodzinnych stanowią podstawy wolności,
bezpieczeństwa i braterstwa w społeczeństwie (â??). Życie rodzinne jest
wprowadzeniem do życia społecznego" (Katechizm, 2207). "Rodzina powinna
żyć w taki sposób, by jej członkowie otaczali troską i pomocą młodych i
starych, osoby chore lub upośledzone oraz ubogich" (Katechizm, 2208).
"Czwarte przykazanie naświetla także inne związki w społeczeństwie"
(Katechizm, 2212)[1].
Społeczeństwo ma poważny obowiązek wspierania i umacniania małżeństwa i
rodziny, uznając ich autentyczną naturę, sprzyjając ich pomyślności i
gwarantując moralność publiczną (por. Katechizm, 2210)[2]. Święta Rodzina
jest wzorem każdej rodziny â?? wzorem miłości i służby, posłuszeństwa i
autorytetu w łonie rodziny.
3. Obowiązki dzieci w stosunku do rodziców
Dzieci powinny szanować i czcić swoich rodziców, starać się przysparzać im
radości, modlić się za nich i lojalnie odpowiadać na ich poświęcenie. Dla
dobrego chrześcijanina te obowiązki są najsłodszym nakazem.
Boskie ojcostwo jest źródłem ludzkiego ojcostwa (por. Ef 3, 14). Jest ono
fundamentem czci należnej rodzicom (por. Katechizm, 2214). "Szacunek dla
rodziców (cześć synowska) wynika z wdzięczności wobec tych, którzy przez
dar życia, swoją miłość i pracę wydali na świat dzieci i pozwolili im
wzrastać w latach, w mądrości i w łasce. Â?Z całego serca czcij swego ojca,
a boleści rodzicielki nie zapominaj! Pamiętaj, że oni cię zrodzili, a cóż
im zwrócisz za to, co oni tobie dali?Â? (Syr 7, 27-28)" (Katechizm, 2215).
Synowski szacunek objawia się w uległości i posłuszeństwie. "Dzieci,
bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to jest miłe w Panu" (Kol 3,
20). Dopóki dzieci są poddane rodzicom, powinny być im posłuszne w tym, co
rodzice postanawiają dla dobra ich samych i rodziny. Ten obowiązek ustaje
wraz z usamodzielnieniem się dzieci, ale nigdy nie ustaje szacunek, który
są winne swoim rodzicom (por. Katechizm, 2216-2217).
"Czwarte przykazanie przypomina dzieciom już dorosłym o ich
odpowiedzialności wobec rodziców. W miarę możności powinny one okazywać im
pomoc materialną i moralną w starości, w chorobie, samotności lub
potrzebie" (Katechizm, 2218).
Gdyby rodzice nakazywali coś przeciwnego Prawu Bożemu, dzieci są
zobowiązane przedkładać wolę Bożą nad pragnienia swoich rodziców, mając na
uwadze, że "trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi" (Dz 5, 29). Bóg jest
Ojcem w większym stopniu niż nasi rodzice. Od Niego pochodzi wszelkie
ojcostwo (por. Ef 3, 15).
4. Obowiązki rodziców
Rodzice powinni przyjmować dzieci, które ześle im Bóg, z wdzięcznością
jako wielkie błogosławieństwo i dowód zaufania. Poza dbaniem o ich
potrzeby materialne mają poważną odpowiedzialność udzielenia dzieciom
prawego osobistego i chrześcijańskiego wychowania. Rola rodziców w
formacji dzieci ma tak wielką wagę, że kiedy jej zabraknie, z trudem tylko
można ją zastąpić[3]. Prawo i obowiązek wychowania są dla rodziców
pierwszorzędne i niezbywalne[4].
Rodzice ponoszą odpowiedzialność za stworzenie ogniska domowego, gdzie
żyje się miłością, przebaczeniem, szacunkiem, wiernością i bezinteresowną
służbą. Ognisko domowe jest miejscem właściwym do wychowania w cnotach.
Rodzice powinni uczyć dzieci â?? przykładem i słowem â?? przeżywać proste,
szczere i radosne życie pełne pobożności; przekazywać im niezmąconą i
pełną naukę katolicką i wychowywać je w hojnej walce o dostosowanie
postępowania do wymagań prawa Bożego oraz osobistego powołania do
świętości. "A wy, ojcowie, nie pobudzajcie do gniewu waszych dzieci, lecz
wychowujcie je stosując karcenie i napominanie Pańskie" (Ef 6, 4). Nie
powinni uchylać się od tej odpowiedzialności, pozostawiając wychowanie
dzieci w rękach innych osób lub instytucji, chociaż owszem mogą, a
niekiedy powinni, liczyć na pomoc tych, którzy zasługują na ich zaufanie
(por. Katechizm, 2222-2226).
Rodzice muszą umieć upominać â?? "jakiż to bowiem syn, którego by ojciec nie
karcił?" (Hbr 12, 7) â?? ale mając na uwadze radę Apostoła: "Ojcowie, nie
rozdrażniajcie waszych dzieci, aby nie traciły ducha" (Kol 3, 21).
a) Rodzice muszą mieć wielki szacunek i miłość do wolności dzieci, ucząc
je dobrego i odpowiedzialnego korzystania z niej[5]. Fundamentalne
znaczenie ma przykład własnego postępowania rodziców;
b) w obcowaniu z dziećmi rodzice powinni umieć łączyć delikatność i siłę,
czujność i cierpliwość. Istotne jest, żeby rodzice stawali się
"przyjaciółmi" swoich dzieci, zdobywając i zapewniając sobie ich
zaufanie;
c) aby doprowadzić do dobrego końca zadanie wychowania dzieci, trzeba
dokładać środków nadprzyrodzonych w większym stopniu niż ludzkich bez
względu na to, jak istotne i niezbędne byłyby te ostatnie.
"Rodzice, jako pierwsi odpowiedzialni za wychowanie swoich dzieci, mają
prawo wybrać dla nich szkolę, która odpowiada ich własnym przekonaniom.
Jest to podstawowe prawo. Rodzice â?? w takiej mierze, w jakiej to możliwe
mają obowiązek wyboru szkół, które najlepiej pomogą im w wypełnianiu zadań
wychowawców chrześcijańskich (por. Sobór Watykański II, dekl. Gravissimum
educationis, 6). Władze publiczne mają obowiązek zagwarantować to prawo
rodzicom i zapewnić konkretne warunki jego urzeczywistnienia" (Katechizm,
2229).
"Więzy rodzinne, chociaż są ważne, nie mają charakteru absolutnego.
Podobnie jak dziecko wzrasta coraz bardziej ku dojrzałości oraz
samodzielności ludzkiej i duchowej, tak rozwija się i umacnia jego
szczególne powołanie, które pochodzi od Boga. Rodzice powinni uszanować to
powołanie i ułatwić dzieciom odpowiedź na nie. Trzeba uzmysłowić sobie, że
pierwszym powołaniem chrześcijanina jest pójście za Jezusem (por. Mt 16,
25): Â?Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. I
kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzienÂ? (Mt 10,
37)" (Katechizm, 2232)[6]. Boże powołanie dziecka do realizacji
szczególnego posłania apostolskiego oznacza dar Boży dla całej rodziny.
Rodzice powinni nauczyć się szanować tajemnicę powołania, chociaż być może
jej nie rozumieją. To otwarcie na możliwości, jakie daje transcendencja, i
to poszanowanie wolności umacnia się w modlitwie. W ten sposób unika się
nadmiernej ochrony albo nienależytej kontroli dzieci â?? zaborczego sposobu
postępowania, który nie pomaga we wzroście osobistym i duchowym.
5. Obowiązki w stosunku do kierujących Kościołem
My, chrześcijanie, musimy mieć "prawdziwego ducha synowskiego względem
Kościoła" (Katechizm, 2040). Ten duch powinien się objawiać w stosunku do
tych, którzy rządzą Kościołem.
Wierni "winni z chrześcijańskim posłuszeństwem stosować się ochoczo do
tego, co postanawiają święci pasterze, reprezentujący Chrystusa, jako
nauczyciele i kierownicy w Kościele (â??). Niech też nie zaniedbują w
modlitwach swoich polecać Bogu swych przełożonych, którzy czuwają jako
odpowiedzialni za dusze nasze, aby to czynili z weselem, a nie z udręką
(por. Hbr 13, 17)"[7].
Ten synowski duch objawia się przede wszystkim w wiernym przylgnięciu do
Papieża, widzialnej głowy Kościoła i Namiestnika Chrystusa na ziemi oraz
do biskupów pozostających w łączności ze Stolicą Świętą. Objawia się też w
jedności z Papieżem i z biskupami:
"Twoja największa miłość, największe poważanie, twoja najgłębsza cześć,
najbardziej uległe posłuszeństwo, twoje najgłębsze uczucie winny obejmować
Zastępcę Chrystusa na ziemi - Papieża.
My, katolicy, powinniśmy pamiętać, że w hierarchii miłości i autorytetu po
Bogu i naszej Matce, Najświętszej Maryi Pannie, znajduje się Ojciec
Święty"[8].
6. Obowiązki w stosunku do władz świeckich
"Czwarte przykazanie Boże nakazuje nam także czcić tych wszystkich, którzy
dla naszego dobra otrzymali od Boga władzę w społeczeństwie. Ukazuje ono
obowiązki tych, którzy sprawują władzę, jak i tych, dla których dobra jest
ona sprawowana" (Katechizm, 2234)[9]. Pośród tych ostatnich znajdują się:
a) poszanowanie sprawiedliwych praw i wypełnianie prawowitych nakazów
władzy (1 P 2, 13);
b) realizacja praw i wypełnianie obywatelskich obowiązków;
c) odpowiedzialne uczestnictwo w życiu społecznym i politycznym.
"Forma ustroju politycznego i wybór władz pozostawione są wolnej woli
obywateli"[10]. Odpowiedzialność za dobro wspólne wymaga moralnie
realizacji prawa głosu (por. Katechizm, 2240). Nie jest godziwe popieranie
tych, którzy planują ład społeczny sprzeczny z nauczaniem chrześcijańskim,
a w związku z tym sprzeczny z dobrem wspólnym i z prawdziwą godnością
człowieka.
"Obywatel jest zobowiązany w sumieniu do nieprzestrzegania zarządzeń władz
cywilnych, gdy przepisy te są sprzeczne z wymaganiami ładu moralnego, z
podstawowymi prawami osób i ze wskazaniami Ewangelii. Odmowa posłuszeństwa
władzom cywilnym, gdy ich wymagania są sprzeczne z wymaganiami prawego
sumienia, znajduje swoje uzasadnienie w rozróżnieniu między służbą Bogu a
służbą wspólnocie politycznej. Â?Oddajcie... Cezarowi to, co należy do
Cezara, a Bogu to, co należy do BogaÂ? (Mt 22, 21). Â?Trzeba bardziej
słuchać Boga niż ludziÂ? (Dz 5, 29)" (Katechizm, 2242).
7. Obowiązki władz świeckich
Sprawowanie władzy musi ułatwiać korzystanie z wolności i z
odpowiedzialności wszystkich. Rządzący powinni czuwać, aby nie sprzyjano
osobistemu interesowi nielicznych wbrew dobru wspólnemu[11].
"Władze polityczne są zobowiązane do poszanowania podstawowych praw osoby
ludzkiej. Powinny w sposób ludzki służyć sprawiedliwości, szanując prawa
każdego, zwłaszcza rodzin i osób potrzebujących. Prawa polityczne związane
z życiem obywateli mogą i powinny być przyznawane zgodnie z wymaganiami
dobra wspólnego. Władze publiczne nie mogą ich zawiesić bez uzasadnionej i
odpowiedniej przyczyny" (Katechizm, 2237)
Antonio Porras
Bibliografia podstawowa
Katechizm Kościoła Katolickiego, 2196-2257
Kompendium nauki społecznej Kościoła, 209-214; 221-254; 377-383; 393-411
[1] Por. Kompendium nauki społecznej Kościoła, 209-214; 221-251.
[2] Por. ibidem, 252-254.
[3] Por. II Sobór Watykański, deklaracja Gravissimam educationis, 3.
[4] Por. Jan Paweł II, adhortacja apostolska Familiaris consortio z 22
listopada 1981 r., 36; Katechizm, 2221 i Kompendium nauki społecznej
Kościoła, 239.
[5] Zaś "dorastające dzieci mają obowiązek i prawo wybrać zawód i stan
życia" (Katechizm, 2230).
[6] "I gdy przychodzi pocieszenie i radość z powodu odnalezienia Jezusa
â??nie było Go trzy dni, bo debatował z nauczycielami Izraela (Łk 2,46)â?? w
twojej i mojej duszy zostaje głęboko wyryty obowiązek opuszczenia
rodzinnego domu, aby służyć Ojcu Niebieskiemu" (Św. Josemar?a Escriv??,
Różaniec Święty, piąta tajemnica radosna).
[7] II Sobór Watykański, konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, 37.
[8] Św. Josemar?a Escriv??, Kuźnia, 135.
[9] Kompendium nauki społecznej Kościoła, 377-383; 393-398; 410-411.
[10] II Sobór Watykański, konstytucja duszpasterska Gaudium et spes, 74.
Por. Katechizm, 1901.
[11] Por. Jan Paweł II, encyklika Centesimus annus z 1 maja 1991 r., 25.
Por. Katechizm, 2236.
http://www.opusdei.pl/art.php?p=39252
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Â? Biuro Informacyjne Opus Dei w Internecie
http://www.opusdei.pl/~
Czwarte przykazanie zwraca się wprost do dzieci i mówi o ich relacjach z
rodzicami. Jednak odnosi się ono również do innych relacji pokrewieństwa,
a także relacji szkolnych, pracowniczych, i tak dalej.
1. Różnica między trzema pierwszymi przykazaniami Dekalogu a siedmioma
pozostałymi
Trzy pierwsze przykazania uczą miłości do Boga â?? Najwyższego Dobra i
Ostatecznego Celu osoby stworzonej i wszystkich stworzeń wszechświata â??
nieskończenie godnego bycia miłowanym w samym Sobie. Siedem pozostałych
przykazań ma na celu dobro bliźniego (i dobro osobiste), który powinien
być miłowany przez wzgląd na miłość Boga, będącego jego Stwórcą.
W Nowym Testamencie najwyższe przykazanie miłowania Boga i drugie â??
podobne do pierwszego â?? przykazanie miłowania bliźniego przez wzgląd na
Boga zawierają w sobie wszystkie przykazania Dekalogu (por. Mt 22, 36-40;
Katechizm, 2196).
2. Znaczenie i zasięg czwartego przykazania
Czwarte przykazanie zwraca się wprost do dzieci i mówi o ich relacjach z
rodzicami. Odnosi się ono również do relacji pokrewieństwa z pozostałymi
członkami rodziny. Na koniec rozciąga się na obowiązki uczniów w stosunku
do nauczycieli, podwładnych w stosunku do przełożonych, obywateli w
stosunku do ojczyzny, i tak dalej. Przykazanie to obejmuje i zawiera
również obowiązki rodziców i wszystkich, którzy sprawują władzę nad innymi
(por. Katechizm, 2199).
a) Rodzina. Czwarte przykazanie odnosi się w pierwszym rzędzie do relacji
między rodzicami a dziećmi w łonie rodziny. "Stwarzając mężczyznę i
kobietę, Bóg ustanowił ludzką rodzinę i nadał jej podstawową strukturę"
(Katechizm, 2203). "Mężczyzna i kobieta połączeni małżeństwem tworzą ze
swoimi dziećmi rodzinę" (Katechizm, 2202). "Rodzina chrześcijańska jest
komunią osób, znakiem i obrazem komunii Ojca i Syna w Duchu Świętym"
(Katechizm, 2205).
b) Rodzina i społeczeństwo. "Rodzina jest podstawową komórką życia
społecznego. Jest naturalną społecznością, w której mężczyzna i kobieta są
wezwani do daru z siebie w miłości i do przekazywania życia. Autorytet,
stałość i życie w związkach rodzinnych stanowią podstawy wolności,
bezpieczeństwa i braterstwa w społeczeństwie (â??). Życie rodzinne jest
wprowadzeniem do życia społecznego" (Katechizm, 2207). "Rodzina powinna
żyć w taki sposób, by jej członkowie otaczali troską i pomocą młodych i
starych, osoby chore lub upośledzone oraz ubogich" (Katechizm, 2208).
"Czwarte przykazanie naświetla także inne związki w społeczeństwie"
(Katechizm, 2212)[1].
Społeczeństwo ma poważny obowiązek wspierania i umacniania małżeństwa i
rodziny, uznając ich autentyczną naturę, sprzyjając ich pomyślności i
gwarantując moralność publiczną (por. Katechizm, 2210)[2]. Święta Rodzina
jest wzorem każdej rodziny â?? wzorem miłości i służby, posłuszeństwa i
autorytetu w łonie rodziny.
3. Obowiązki dzieci w stosunku do rodziców
Dzieci powinny szanować i czcić swoich rodziców, starać się przysparzać im
radości, modlić się za nich i lojalnie odpowiadać na ich poświęcenie. Dla
dobrego chrześcijanina te obowiązki są najsłodszym nakazem.
Boskie ojcostwo jest źródłem ludzkiego ojcostwa (por. Ef 3, 14). Jest ono
fundamentem czci należnej rodzicom (por. Katechizm, 2214). "Szacunek dla
rodziców (cześć synowska) wynika z wdzięczności wobec tych, którzy przez
dar życia, swoją miłość i pracę wydali na świat dzieci i pozwolili im
wzrastać w latach, w mądrości i w łasce. Â?Z całego serca czcij swego ojca,
a boleści rodzicielki nie zapominaj! Pamiętaj, że oni cię zrodzili, a cóż
im zwrócisz za to, co oni tobie dali?Â? (Syr 7, 27-28)" (Katechizm, 2215).
Synowski szacunek objawia się w uległości i posłuszeństwie. "Dzieci,
bądźcie posłuszne rodzicom we wszystkim, bo to jest miłe w Panu" (Kol 3,
20). Dopóki dzieci są poddane rodzicom, powinny być im posłuszne w tym, co
rodzice postanawiają dla dobra ich samych i rodziny. Ten obowiązek ustaje
wraz z usamodzielnieniem się dzieci, ale nigdy nie ustaje szacunek, który
są winne swoim rodzicom (por. Katechizm, 2216-2217).
"Czwarte przykazanie przypomina dzieciom już dorosłym o ich
odpowiedzialności wobec rodziców. W miarę możności powinny one okazywać im
pomoc materialną i moralną w starości, w chorobie, samotności lub
potrzebie" (Katechizm, 2218).
Gdyby rodzice nakazywali coś przeciwnego Prawu Bożemu, dzieci są
zobowiązane przedkładać wolę Bożą nad pragnienia swoich rodziców, mając na
uwadze, że "trzeba bardziej słuchać Boga niż ludzi" (Dz 5, 29). Bóg jest
Ojcem w większym stopniu niż nasi rodzice. Od Niego pochodzi wszelkie
ojcostwo (por. Ef 3, 15).
4. Obowiązki rodziców
Rodzice powinni przyjmować dzieci, które ześle im Bóg, z wdzięcznością
jako wielkie błogosławieństwo i dowód zaufania. Poza dbaniem o ich
potrzeby materialne mają poważną odpowiedzialność udzielenia dzieciom
prawego osobistego i chrześcijańskiego wychowania. Rola rodziców w
formacji dzieci ma tak wielką wagę, że kiedy jej zabraknie, z trudem tylko
można ją zastąpić[3]. Prawo i obowiązek wychowania są dla rodziców
pierwszorzędne i niezbywalne[4].
Rodzice ponoszą odpowiedzialność za stworzenie ogniska domowego, gdzie
żyje się miłością, przebaczeniem, szacunkiem, wiernością i bezinteresowną
służbą. Ognisko domowe jest miejscem właściwym do wychowania w cnotach.
Rodzice powinni uczyć dzieci â?? przykładem i słowem â?? przeżywać proste,
szczere i radosne życie pełne pobożności; przekazywać im niezmąconą i
pełną naukę katolicką i wychowywać je w hojnej walce o dostosowanie
postępowania do wymagań prawa Bożego oraz osobistego powołania do
świętości. "A wy, ojcowie, nie pobudzajcie do gniewu waszych dzieci, lecz
wychowujcie je stosując karcenie i napominanie Pańskie" (Ef 6, 4). Nie
powinni uchylać się od tej odpowiedzialności, pozostawiając wychowanie
dzieci w rękach innych osób lub instytucji, chociaż owszem mogą, a
niekiedy powinni, liczyć na pomoc tych, którzy zasługują na ich zaufanie
(por. Katechizm, 2222-2226).
Rodzice muszą umieć upominać â?? "jakiż to bowiem syn, którego by ojciec nie
karcił?" (Hbr 12, 7) â?? ale mając na uwadze radę Apostoła: "Ojcowie, nie
rozdrażniajcie waszych dzieci, aby nie traciły ducha" (Kol 3, 21).
a) Rodzice muszą mieć wielki szacunek i miłość do wolności dzieci, ucząc
je dobrego i odpowiedzialnego korzystania z niej[5]. Fundamentalne
znaczenie ma przykład własnego postępowania rodziców;
b) w obcowaniu z dziećmi rodzice powinni umieć łączyć delikatność i siłę,
czujność i cierpliwość. Istotne jest, żeby rodzice stawali się
"przyjaciółmi" swoich dzieci, zdobywając i zapewniając sobie ich
zaufanie;
c) aby doprowadzić do dobrego końca zadanie wychowania dzieci, trzeba
dokładać środków nadprzyrodzonych w większym stopniu niż ludzkich bez
względu na to, jak istotne i niezbędne byłyby te ostatnie.
"Rodzice, jako pierwsi odpowiedzialni za wychowanie swoich dzieci, mają
prawo wybrać dla nich szkolę, która odpowiada ich własnym przekonaniom.
Jest to podstawowe prawo. Rodzice â?? w takiej mierze, w jakiej to możliwe
mają obowiązek wyboru szkół, które najlepiej pomogą im w wypełnianiu zadań
wychowawców chrześcijańskich (por. Sobór Watykański II, dekl. Gravissimum
educationis, 6). Władze publiczne mają obowiązek zagwarantować to prawo
rodzicom i zapewnić konkretne warunki jego urzeczywistnienia" (Katechizm,
2229).
"Więzy rodzinne, chociaż są ważne, nie mają charakteru absolutnego.
Podobnie jak dziecko wzrasta coraz bardziej ku dojrzałości oraz
samodzielności ludzkiej i duchowej, tak rozwija się i umacnia jego
szczególne powołanie, które pochodzi od Boga. Rodzice powinni uszanować to
powołanie i ułatwić dzieciom odpowiedź na nie. Trzeba uzmysłowić sobie, że
pierwszym powołaniem chrześcijanina jest pójście za Jezusem (por. Mt 16,
25): Â?Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. I
kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzienÂ? (Mt 10,
37)" (Katechizm, 2232)[6]. Boże powołanie dziecka do realizacji
szczególnego posłania apostolskiego oznacza dar Boży dla całej rodziny.
Rodzice powinni nauczyć się szanować tajemnicę powołania, chociaż być może
jej nie rozumieją. To otwarcie na możliwości, jakie daje transcendencja, i
to poszanowanie wolności umacnia się w modlitwie. W ten sposób unika się
nadmiernej ochrony albo nienależytej kontroli dzieci â?? zaborczego sposobu
postępowania, który nie pomaga we wzroście osobistym i duchowym.
5. Obowiązki w stosunku do kierujących Kościołem
My, chrześcijanie, musimy mieć "prawdziwego ducha synowskiego względem
Kościoła" (Katechizm, 2040). Ten duch powinien się objawiać w stosunku do
tych, którzy rządzą Kościołem.
Wierni "winni z chrześcijańskim posłuszeństwem stosować się ochoczo do
tego, co postanawiają święci pasterze, reprezentujący Chrystusa, jako
nauczyciele i kierownicy w Kościele (â??). Niech też nie zaniedbują w
modlitwach swoich polecać Bogu swych przełożonych, którzy czuwają jako
odpowiedzialni za dusze nasze, aby to czynili z weselem, a nie z udręką
(por. Hbr 13, 17)"[7].
Ten synowski duch objawia się przede wszystkim w wiernym przylgnięciu do
Papieża, widzialnej głowy Kościoła i Namiestnika Chrystusa na ziemi oraz
do biskupów pozostających w łączności ze Stolicą Świętą. Objawia się też w
jedności z Papieżem i z biskupami:
"Twoja największa miłość, największe poważanie, twoja najgłębsza cześć,
najbardziej uległe posłuszeństwo, twoje najgłębsze uczucie winny obejmować
Zastępcę Chrystusa na ziemi - Papieża.
My, katolicy, powinniśmy pamiętać, że w hierarchii miłości i autorytetu po
Bogu i naszej Matce, Najświętszej Maryi Pannie, znajduje się Ojciec
Święty"[8].
6. Obowiązki w stosunku do władz świeckich
"Czwarte przykazanie Boże nakazuje nam także czcić tych wszystkich, którzy
dla naszego dobra otrzymali od Boga władzę w społeczeństwie. Ukazuje ono
obowiązki tych, którzy sprawują władzę, jak i tych, dla których dobra jest
ona sprawowana" (Katechizm, 2234)[9]. Pośród tych ostatnich znajdują się:
a) poszanowanie sprawiedliwych praw i wypełnianie prawowitych nakazów
władzy (1 P 2, 13);
b) realizacja praw i wypełnianie obywatelskich obowiązków;
c) odpowiedzialne uczestnictwo w życiu społecznym i politycznym.
"Forma ustroju politycznego i wybór władz pozostawione są wolnej woli
obywateli"[10]. Odpowiedzialność za dobro wspólne wymaga moralnie
realizacji prawa głosu (por. Katechizm, 2240). Nie jest godziwe popieranie
tych, którzy planują ład społeczny sprzeczny z nauczaniem chrześcijańskim,
a w związku z tym sprzeczny z dobrem wspólnym i z prawdziwą godnością
człowieka.
"Obywatel jest zobowiązany w sumieniu do nieprzestrzegania zarządzeń władz
cywilnych, gdy przepisy te są sprzeczne z wymaganiami ładu moralnego, z
podstawowymi prawami osób i ze wskazaniami Ewangelii. Odmowa posłuszeństwa
władzom cywilnym, gdy ich wymagania są sprzeczne z wymaganiami prawego
sumienia, znajduje swoje uzasadnienie w rozróżnieniu między służbą Bogu a
służbą wspólnocie politycznej. Â?Oddajcie... Cezarowi to, co należy do
Cezara, a Bogu to, co należy do BogaÂ? (Mt 22, 21). Â?Trzeba bardziej
słuchać Boga niż ludziÂ? (Dz 5, 29)" (Katechizm, 2242).
7. Obowiązki władz świeckich
Sprawowanie władzy musi ułatwiać korzystanie z wolności i z
odpowiedzialności wszystkich. Rządzący powinni czuwać, aby nie sprzyjano
osobistemu interesowi nielicznych wbrew dobru wspólnemu[11].
"Władze polityczne są zobowiązane do poszanowania podstawowych praw osoby
ludzkiej. Powinny w sposób ludzki służyć sprawiedliwości, szanując prawa
każdego, zwłaszcza rodzin i osób potrzebujących. Prawa polityczne związane
z życiem obywateli mogą i powinny być przyznawane zgodnie z wymaganiami
dobra wspólnego. Władze publiczne nie mogą ich zawiesić bez uzasadnionej i
odpowiedniej przyczyny" (Katechizm, 2237)
Antonio Porras
Bibliografia podstawowa
Katechizm Kościoła Katolickiego, 2196-2257
Kompendium nauki społecznej Kościoła, 209-214; 221-254; 377-383; 393-411
[1] Por. Kompendium nauki społecznej Kościoła, 209-214; 221-251.
[2] Por. ibidem, 252-254.
[3] Por. II Sobór Watykański, deklaracja Gravissimam educationis, 3.
[4] Por. Jan Paweł II, adhortacja apostolska Familiaris consortio z 22
listopada 1981 r., 36; Katechizm, 2221 i Kompendium nauki społecznej
Kościoła, 239.
[5] Zaś "dorastające dzieci mają obowiązek i prawo wybrać zawód i stan
życia" (Katechizm, 2230).
[6] "I gdy przychodzi pocieszenie i radość z powodu odnalezienia Jezusa
â??nie było Go trzy dni, bo debatował z nauczycielami Izraela (Łk 2,46)â?? w
twojej i mojej duszy zostaje głęboko wyryty obowiązek opuszczenia
rodzinnego domu, aby służyć Ojcu Niebieskiemu" (Św. Josemar?a Escriv??,
Różaniec Święty, piąta tajemnica radosna).
[7] II Sobór Watykański, konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, 37.
[8] Św. Josemar?a Escriv??, Kuźnia, 135.
[9] Kompendium nauki społecznej Kościoła, 377-383; 393-398; 410-411.
[10] II Sobór Watykański, konstytucja duszpasterska Gaudium et spes, 74.
Por. Katechizm, 1901.
[11] Por. Jan Paweł II, encyklika Centesimus annus z 1 maja 1991 r., 25.
Por. Katechizm, 2236.
http://www.opusdei.pl/art.php?p=39252
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Â? Biuro Informacyjne Opus Dei w Internecie
http://www.opusdei.pl/~
Aby napisać komentarz, musisz się zalogować lub zarejestrować.